Skład spadku
Skład spadku zwiemy inaczej masą spadkową. Na jaki dzień ustalamy skład masy spadkowej? Co wchodzi w skład masy spadkowej? O tym dowiedzą się Państwo z niniejszego wpisu.
Zgodnie z art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów kodeksu. Jak wynika z art. 924 k.c. spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że nabycie spadku następuje z mocy samego prawa z chwilą śmierci spadkodawcy. Przepisy nie nakładają na spadkobierców ani na inne organy Państwa obowiązku podejmowania jakichkolwiek czynności, które zmierzałby do nabycia spadku. Nabycie spadku następuje niezależnie od wiedzy spadkobiercy o śmierci osoby najbliższej.
W kontekście powyższego, postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo sporządzony przez notariusza Akt Poświadczenia Dziedziczenia potwierdzają jedynie dokonanie się przejścia praw i obowiązków zmarłego, które dokonuje się w chwili otwarcia spadku.
W tym miejscu wskażę jedynie, że z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku może wystąpić każda osoba, która ma w tym interes prawny, a więc także wierzyciel zmarłego.
W praktyce oznacza to, że w skrajnych przypadkach, o śmierci osoby najbliższej (według więzów krwi), a w konsekwencji o tym, że staliśmy się spadkobiercami, możemy dowiedzieć się od komornika, który przystępuje do egzekucji zadłużenia spadkodawcy ze składników naszego majątku. Są to oczywiście sytuacje, które zdarzają się bardzo rzadko, nie oznacza to jednak, że są niemożliwe.
Podsumowując powyższe uwagi wskazać należy, że w skład spadku wchodzą prawa, które przysługiwały zmarłemu oraz jego obowiązki. Wśród praw wymienić można prawo własności nieruchomości, ograniczone prawa rzeczowe (np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego), prawo własności ruchomości, prawa do środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, udziały i akcje, papiery wartościowe, wierzytelności, które przysługiwały osobie zmarłej etc.
Jeżeli chodzi o obowiązki zmarłego, to wymienić można dla przykładu wszelkie zobowiązania zmarłego, np. jego długi z tytułu niespłaconych pożyczek i kredytów, zadłużenie z tytułu zawartych przez spadkodawcę umów (np. najmu, dzierżawy). Zwrócić należy również uwagę na umowy, które zmarły zawierał z dostawcami mediów (gaz, woda, energia elektryczna) czy umowy z siecią telefonii komórkowej. Jeżeli w umowach tych nie było postanowień, według których umowy ustają (ulegają rozwiązaniu) z chwilą śmierci abonenta, wówczas po śmierci spadkodawcy następuje ich kontynuacja ze spadkobiercami.
Jeżeli odziedziczyliśmy spadek, albo mamy świadomość, że należymy do kręgu spadkobierców ustawowych (o czym będzie mowa w kolejnych wpisach) powinniśmy zapoznać się – o ile to możliwe – z dokumentacją pozostawioną przez zmarłego. Sprawdzić jakie umowy zawarł, czy wygasają one na wypadek śmierci, ewentualnie czy są w nich postanowienia, które wskazują jak się w takim wypadku należy zachować (np. kwestie związane z wypowiedzeniem umowy). Co do zasady najbezpieczniej zawiadomić drugą stronę umowy o śmierci spadkodawcy. Niezbędne jest również zapoznanie się z dokumentacją bankową, tj. w jakim banku zmarły trzymał środki finansowe, czy miał zaciągnięte kredyty lub karty kredytowe, czy na jego kontach nie ma debetu.
W przypadku pojazdów należy zgłosić śmierć spadkodawcy w ubezpieczycielowi OC. Należy również upewnić się, czy pojazd który należał do spadkodawcy ma opłacone obowiązkowe ubezpieczenie OC. Śmierć właściciela pojazdu nie zwalnia bowiem z obowiązku jego zapłaty, natomiast brak ubezpieczenia może wiązać się z dotkliwymi konsekwencjami finansowymi dla wszystkich spadkobierców, nawet jeżeli pojazd nie porusza się po drogach publicznych, a nawet jeżeli jest niesprawny (np. w postaci kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC, które może wynieść nawet kilka tysięcy złotych).
Nawet jeżeli okaże się, że w skład spadku wchodzą same długi i zobowiązania, to nie stanowi to problemu nie do rozwiązania, o czym będzie więcej w kolejnych wpisach.